Vietnam Report: Nhiều doanh nghiệp Việt đã bắt đầu hành trình mua lại các công ty nước ngoài để tiếp cận thị trường quốc tế

Các doanh nghiệp của Việt Nam đã bắt đầu hành trình “mang cờ ra biển lớn”, mua lại các công ty nước ngoài để tiếp cận thị trường và công nghệ quốc tế.

Công ty Cổ phần Báo cáo Đánh giá Việt Nam (Vietnam Report) đã công bố bảng xếp hạng ALPHA30 (top 30 tập đoàn đầu tư chiến lược Việt Nam năm 2025), trong đó có những “ông lớn” trên thị trường như FPT, The Pan Group, Sovico Group, Viettel, Masan Group, Gemadept, SNP, Thế Giới Di Động, SSI…

Vietnam Report nhận định trong bối cảnh đầu tư chiến lược mới của Việt Nam, hoạt động mua bán & sáp nhập (M&A) đã có bước đột phá về bản chất.

M&A không còn là những thương vụ mang tính cơ hội nhằm thâu tóm nhanh một tài sản, mà đã trở thành một công cụ chiến lược được các doanh nghiệp sử dụng để xây dựng và hoàn thiện hệ sinh thái phức hợp.

Mua trí tuệ nước ngoài, gia tăng hiện diện ở quốc tế.

Mục tiêu của các thương vụ không phải là mua lại doanh thu, mà là để sở hữu những tài sản vô hình quý giá, bao gồm một đội ngũ kỹ sư chuyên môn cao, một bằng sáng chế độc quyền, hoặc một nền tảng công nghệ đã được chứng minh hiệu quả. Đây là “lối tắt” chiến lược giúp doanh nghiệp tiết kiệm nhiều năm tự nghiên cứu và phát triển.

Điển hình, FPT mua lại công ty công nghệ Cardinal Peak (Mỹ) để sở hữu ngay lập tức một đội ngũ kỹ sư có chuyên môn sâu về kỹ thuật sản phẩm (product engineering) và một tệp khách hàng chiến lược tại Bắc Mỹ, chứ không chỉ dừng lại ở việc mua doanh thu của họ.

Tương tự, thương vụ với NAC (Nhật Bản) nhắm tới việc có được đội ngũ chuyên gia về Salesforce/CRM.

Vietnam Report đánh giá FPT đang sử dụng M&A như một công cụ chính xác để mua trí tuệ và năng lực, nhanh chóng nâng tầm vị thế trên chuỗi giá trị toàn cầu.

Các tập đoàn lớn khác cũng đang sử dụng M&A như một công cụ để xây dựng những mô hình kinh doanh tích hợp. Thay vì phụ thuộc vào đối tác bên ngoài, họ chủ động mua lại các mắt xích còn thiếu trong chuỗi giá trị của mình để tạo ra một “hào kinh tế” (economic moat) vững chắc.

Chẳng hạn, T&T Group với thương vụ “thần tốc” thâu tóm Vietravel Airlines giúp hỗ trợ kết nối hoàn hảo với các tài sản khác như sân bay Quảng Trị, cảng cạn SuperPort Vĩnh Phúc và cảng biển Quảng Ninh.

Đáng chú ý, Sovico Group mua lại 51% cổ phần của hãng hàng không Qazaq Air (Kazakhstan) được cho là một bước đi đầy táo bạo.

Thay vì chỉ mở đường bay, Sovico quyết định mua lại và vận hành một hãng bay quốc gia ở Trung Á với mục tiêu xuất khẩu mô hình kinh doanh hàng không giá rẻ (LCC) thành công của Vietjet, biến khu vực này thành trung tâm hoạt động mới.

Vietnam Report nhận định tư duy trên không chỉ để bán hàng mà còn để thiết lập sự hiện diện chiến lược tại một thị trường hoàn toàn mới.

Thiếu nhân sự quản lý cấp cao.

Dù đạt được nhiều tín hiệu tích cực, sự phát triển nhanh chóng của các mô hình kinh doanh phức hợp đang tạo ra một sức ép lớn lên nền tảng pháp lý, quản trị và nguồn nhân lực của quốc gia. Đây chính là những rào cản cốt lõi mà các “sếu đầu đàn” phải vượt qua để có thể phát triển bền vững và vươn tầm thế giới, theo Vietnam Report.

Sự khan hiếm nhân sự quản lý cấp cao dẫn đến một cuộc cạnh tranh khốc liệt để thu hút và giữ chân nhân tài, đồng thời làm gia tăng “rủi ro nhân sự chủ chốt” (key-man risk) tại nhiều tập đoàn – nơi thành công vẫn còn phụ thuộc quá lớn vào tầm nhìn và các mối quan hệ của một vài nhà sáng lập.

Vietnam Report nhấn mạnh việc xây dựng đội ngũ lãnh đạo kế cận vững mạnh là thách thức lớn nhất để đảm bảo sự phát triển bền vững của các đế chế kinh doanh này.

Mặt khác, dù đã có nhiều cải thiện, khung pháp lý hiện hành vẫn đang đi sau so với tốc độ và sự phức tạp trong thực tiễn kinh doanh. Việt Nam vẫn chưa có khung pháp lý chuyên biệt dành cho mô hình holding. Các quy định hiện hành chủ yếu nằm rải rác trong Luật Doanh nghiệp, Luật Chứng khoán…

Điều này tạo ra một “vùng xám”, gây khó khăn trong việc xác định quyền và nghĩa vụ của công ty mẹ đối với công ty con, đặc biệt là trong các vấn đề về bảo lãnh chéo, điều chuyển vốn và giao dịch nội bộ.

Ngoài ra, thách thức trong thực thi Luật Cạnh tranh cũng khiến doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn. Vietnam Report chỉ ra sự hình thành của các hệ sinh thái đa ngành khép kín, đặc biệt là mô hình ngân hàng – doanh nghiệp như của Sovico, T&T Group hay BRG Group, đặt ra những câu hỏi phức tạp về chống độc quyền và cạnh tranh không lành mạnh.

“Việc xác định ranh giới giữa ‘sức mạnh cộng hưởng’ và ‘lợi thế không công bằng’ là vấn đề nan giải, đòi hỏi cơ quan quản lý phải có năng lực phân tích cao”, đơn vị này nhìn nhận.

Sự thiếu đồng bộ tạo ra rủi ro pháp lý và sự bất định cho doanh nghiệp. Các tập đoàn có thể đối mặt với nguy cơ thay đổi chính sách đột ngột, ảnh hưởng đến những chiến lược đầu tư dài hạn đã được hoạch định.

Vietnam Report còn chỉ ra rằng một trong những điểm yếu lớn nhất của nhiều tập đoàn tư nhân tại Việt Nam nằm ở sự minh bạch. Điểm mạnh của mô hình holding là khả năng linh hoạt điều chuyển vốn nội bộ nhưng đây cũng chính là “nguồn gốc của sự thiếu minh bạch”. Đối với các nhà đầu tư bên ngoài, việc đánh giá hiệu quả thực sự của từng công ty con trong hệ sinh thái rất khó.

“Các giao dịch mua bán dịch vụ, cho vay hoặc chuyển nhượng tài sản giữa các thành viên có được thực hiện theo nguyên tắc thị trường hay không, hay chỉ là các nghiệp vụ nhằm làm đẹp cho báo cáo tài chính của một đơn vị nào đó”, Vietnam Report cho hay.

Dù mang lại hiệu quả, mối quan hệ cộng sinh chặt chẽ giữa ngân hàng và doanh nghiệp trong cùng một hệ sinh thái cũng luôn tiềm ẩn rủi ro về quản trị. Những quy định về giới hạn tín dụng đối với các bên liên quan ngày càng chặt chẽ, trong khi việc giám sát và thực thi vẫn là một thách thức lớn.

Sự thiếu minh bạch đã tạo ra một “hộp đen”, làm giảm niềm tin của các nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư quốc tế và có thể dẫn đến việc thị trường định giá thấp giá trị thực của doanh nghiệp.

Special Offer từ MarketingTrips:

• Tham khảo giải pháp Agency Listing từ MarketingTrips: Agency Networks
• Đăng bài không giới hạn trên MarketingTrips vớfi chi phí chỉ bằng 1 bài đăng (Booking): Content Partner
• Đăng ký (dành cho Agency): Sign up

Tham gia Cộng đồng We’re Marketer của MarketingTrips (Trang tin tức trực tuyến mới nhất về Marketing, Digital Marketing, Thương hiệu, Quảng cáo và Kinh doanh) để thảo luận các chủ đề về Marketing và Business tại: We’re Marketer

Theo Znews