Skip to main content

Thẻ: Tư duy phản biện

Cách đánh giá kỹ năng tư duy phản biện của ứng viên trong buổi phỏng vấn

Cùng MarketingTrips tìm hiểu cách các nhà tuyển dụng hay doanh nghiệp có thể đánh giá kỹ năng tư duy phản biện (Critical Thinking) của ứng viên thông qua buổi phỏng vấn xin việc.

Cách đánh giá kỹ năng tư duy phản biện của ứng viên trong buổi phỏng vấn
Cách đánh giá kỹ năng tư duy phản biện của ứng viên trong buổi phỏng vấn

Trong bối cảnh doanh nghiệp, tuyển dụng là một trong những bộ phận hay chức năng quan trọng nhất mang tính chiến lược và có tác động mạnh mẽ nhất đến doanh nghiệp.

Một nghiên cứu của McKinsey đã định lượng rằng những tài năng vượt trội (nhân tài) sẽ có thể mang lại năng suất cao hơn tới 8 lần so với người bình thường, điều này một lần nữa cho thấy mối quan hệ chặt chẽ giữa chất lượng của nhân viên và hiệu quả kinh doanh.

Mặc dù là chức năng vô cùng quan trọng, nhiều doanh nghiệp dường như ít có sự quan tâm và đầu tư đến bộ phận này, đây cũng là lý do trực tiếp dẫn đến việc doanh nghiệp khó tiếp cận các nhân tài thực sự (và giữ chân được họ).

Trong khi tuỳ thuộc vào từng doanh nghiệp khác nhau ở các bối cảnh cụ thể, họ có thể yêu cầu các kỹ năng khác nhau từ ứng viên, các quy trình phỏng vấn truyền thống (Hỏi-Đáp) khó có thể xác định chính xác những ứng viên thực sự có năng lực, đặc biệt là kỹ năng tư duy phản biện, một trong những kỹ năng quan trọng nhất ở các môi trường làm việc có tính cạnh tranh (cao).

Tư duy phản biện (Critical Thinking) là gì?

Tư duy phản biện hay Tư duy phân tích là một quá trình tư duy biện chứng gồm phân tích và đánh giá một thông tin đã có theo các cách nhìn khác cho vấn đề đã đặt ra nhằm làm sáng tỏ và khẳng định lại tính chính xác của vấn đề.

Lập luận phản biện phải rõ ràng, logic, đầy đủ bằng chứng, tỉ mỉ và công tâm.

Những người có tư duy phản biện là những người luôn tìm kiếm thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, đánh giá độ tin cậy của nó, xác định tính xác thực và phù hợp của nó.

Vốn được phân loại là kỹ năng bậc cao, tư duy phản biện không phải là một kỹ năng đơn lẻ mà là tập hợp các kỹ năng liên quan đến lý luận, xây dựng lập luận, xác định những sai sót, thành kiến, logic hoặc mâu thuẫn trong một tình huống cụ thể nào đó.

Tư duy phản biện cũng khác với tư duy sáng tạo (Creative Thinking), là khả năng tạo ra những ý tưởng mới, mang tính sáng tạo và đột phá. Tư duy phản biện đòi hỏi một người phải phân tích các sự kiện một cách cẩn thận và hợp lý thay vì chỉ dựa vào các phán đoán thiếu căn cứ.

Tư duy phản biện về cơ bản là một quá trình đặt câu hỏi (chứ không phải đưa ra câu trả lời).

Nhiều nghiên cứu thực nghiệm từ Harvard cho thấy, những người thông minh nhất không phải là người luôn tìm cách đưa ra mọi câu trả lời mà là người đặt ra câu hỏi cho người đối diện và cho chính họ.

Họ là những người tò mò, gắn kết, không sợ hãi, ham học hỏi và sẵn sàng khám phá một lĩnh vực mới ngay cả khi họ chưa có được các câu trả lời mà họ đưa ra.

Theo bản chất của câu hỏi, họ thể hiện khả năng quan sát, phân tích, suy luận, thẩm vấn, diễn giải và cả giải thích.

Những người có tư duy phản biện (Critical Thinker) vốn rất tò mò. Sự tò mò của một cá nhân đã được chứng minh là có liên quan đến 8 đặc điểm sau: ham học hỏi, thích giải quyết vấn đề, lắng nghe tích cực, tự chủ, năng suất cao, tư duy tăng trưởng (Growth Mindset), khả năng đạt được thành tích và giỏi quản lý các bên liên quan.

8 đặc điểm này theo đó cũng chính là kim chỉ nam để doanh nghiệp hay nhà tuyển dụng có thể nhận diện các ứng viên có năng lực thực sự, thay vì là tin vào những gì mà ứng viên thể hiện trong CV xin việc của họ.

Một câu hỏi được đặt ra là làm thế nào nhà tuyển dụng, người quản lý hay doanh nghiệp có thể bắt đầu quá trình tìm kiếm các ứng viên có kỹ năng nói trên?

Một chiến thuật lâu đời nhất và vẫn mang tính ứng dụng mạnh mẽ nhất đó là phương pháp Socrates, được phát triển hơn 2.400 năm trước bởi Socrates, một trong những người sáng lập nên nền triết học phương Tây. Socrates sử dụng phương pháp thăm dò bằng những câu hỏi và câu trả lời mang tính kích thích tư duy để thúc đẩy khả năng học hỏi.

Phương pháp này tập trung vào việc tạo ra nhiều câu hỏi hơn là câu trả lời, trong đó câu trả lời không phải là điểm dừng cuối cùng mà là điểm khởi đầu cho một quá trình phân tích mới sâu hơn. Nhà quản lý tuyển dụng hay doanh nghiệp có thể áp dụng mô hình này để tạo ra một cuộc đối thoại khác biệt với các ứng viên trong một tổ chức hiện đại.

Một cuộc phỏng vấn ngược.

Khác với các hình thức phỏng vấn truyền thống, là khi nhà tuyển dụng là người hỏi và ứng viên là người trả lời.

Hãy để ứng viên phỏng vấn bạn. Phỏng vấn ngược là một phương pháp thay thế để khám phá điểm mạnh nội tại của ứng viên, cách làm việc ưa thích và cách họ suy nghĩ.

Các cuộc phỏng vấn ngược không chỉ là lúc để các ứng viên hỏi bạn những câu hỏi mở ví dụ như văn hóa của doanh nghiệp là gì? hay những thuận lợi và khó khăn nếu là nhân viên làm việc cho doanh nghiệp?

Người phỏng vấn hay nhà tuyển dụng đến với cuộc phỏng vấn ngược bằng một kịch bản kinh doanh, một sự hiểu biết về các thông tin liên quan và mời người được phỏng vấn tức ứng viên đặt ra nhiều câu hỏi khác nhau.

Ứng viên có thể sử dụng 4 loại câu hỏi với mức độ phức tạp và mức độ liên quan ngày càng tăng.

  • Các câu hỏi thực tế: Những câu hỏi có các câu trả lời cụ thể dựa trên sự kiện hoặc sự nhận biết rõ ràng.
  • Câu hỏi hội tụ: Là những câu hỏi đóng với các câu trả lời có sẵn. Thông thường, những câu hỏi này sẽ có sẵn một đáp án đúng.
  • Câu hỏi phân kỳ: Những câu hỏi mở khuyến khích nhiều câu trả lời. Những câu hỏi này là phương tiện để phân tích một tình huống hay vấn đề nào đó một cách chi tiết hơn và thường có khả năng kích thích tư duy sáng tạo.
  • Câu hỏi đánh giá: Là những câu hỏi đòi hỏi một mức độ tư duy sâu hơn. Các câu hỏi này có thể mở hoặc đóng, thường được sử dụng để gợi mở các phân tích vấn đề từ những góc nhìn khác nhau trước khi đi đến những kết luận mang tính tổng hợp.

Bắt đầu một cuộc phỏng vấn ngược với 4 bước.

Để có thể tối đa hoá sự hiểu biết về ứng viên, nhà tuyển dụng có thể sử dụng 4 bước sau để bắt đầu một cuộc phỏng vấn ngược.

1. Xây dựng kịch bản (Mô hình).

Để bắt đầu, bạn cần mô tả nhanh cho ứng viên về cách buổi phỏng vấn sẽ được tiến hành.

Bạn cần cho ứng viên biết rằng bạn đóng vai trò là nguồn cấp thông tin cho tình huống này và yêu cầu ứng viên đặt ra các câu hỏi liên quan.

Bạn cũng có thể đưa ra gợi ý khi nhận thấy ứng viên có dấu hiệu “bí”, sau đó lại tiếp tục để họ đặt câu hỏi.

Đánh giá của nhà tuyển dụng: Trong bước đầu tiên này, bạn cần đánh giá cách ứng viên định hình vấn đề. Họ có nhìn nhận được vấn đề hay không hay chủ động thăm dò thêm để hiểu được bản chất của tình huống không?

Chất lượng của các câu hỏi mà ứng viên đưa ra sẽ giúp xác định những thông tin họ cần, nỗ lực cần thiết và đưa ra quyết định cần thiết.

Mục tiêu của bước đầu tiên này chủ yếu là tìm ra vấn đề hơn là giải quyết vấn đề.

2. Liên kết.

Sau khi ứng viên xác định được vấn đề, hãy bắt đầu mời họ đặt ra các câu hỏi về bối cảnh, liệu họ có muốn biết thêm thông tin gì khác trước khi đưa ra các đề xuất (giải pháp) hay không.

Đánh giá của nhà tuyển dụng: Trong khi bối cảnh là thứ đóng vai trò quyết định đến các đề xuất hay giải pháp được đưa ra, bạn cần xác định liệu ứng viên có đặt các tình huống hay kịch bản vào yếu tố bối cảnh hay không.

Nếu ứng viên hiểu được điều này, các câu hỏi của họ phải giúp họ phân tích vấn đề dựa trên: 1) các điều kiện tuyệt đối, 2) theo thời gian và 3) liên quan đến những gì đang thực sự (bối cảnh thực tế) diễn ra trên thị trường, với khách hàng hoặc hành động liên quan nếu có từ phía đối thủ cạnh tranh.

3. Diễn giải.

Dựa trên những gì có được ở bước 1 và 2, bạn cần hỏi ứng viên vậy “Quyết định thiết yếu cần được đưa ra ở đây là gì?

Đánh giá của nhà tuyển dụng: Liệu ứng viên có thể bắt đầu xây dựng nên những kịch bản phù hợp không? Kịch bản họ đưa ra là tóm tắt hay tổng hợp: Tóm tắt = là một tuyên bố hay nhận định nào đó; Tổng hợp = là vừa đưa ra nhận định vừa phán đoán các vấn đề khác.

Người có tư duy phản biện sẽ vừa sử dụng dữ liệu để tóm tắt vừa tổng hợp từ nhiều phần thông tin khác nhau để có thể hiểu sâu hơn về tình huống hoặc quyết định cần thiết.

4. Thực thi.

Ở bước cuối cùng này, hãy hỏi ứng viên: “Các bước tiếp theo bạn sẽ thực hiện là gì?”

Đánh giá của nhà tuyển dụng: Nếu ứng viên bắt đầu đặt ra các câu hỏi về các bên liên quan chính ảnh hưởng đến các hành động của họ, có thể họ đang hiểu được những gì cần làm. Cách họ tìm hiểu ngược lại chính là cách họ có thể sẵn sàng đưa ra quyết định một cách có hiệu quả vì nó không đơn thuần xuất phát từ chính họ mà xuất phát từ chính vấn đề thực tế của doanh nghiệp.

Lưu ý, đây không phải là lúc giải quyết vấn đề hay đánh giá xem liệu họ có đưa ra đề xuất hay không mà chỉ đơn giản là cách họ tiếp cận việc giải quyết vấn đề và đưa ra quyết định.

Nhà tuyển dụng cũng có thể sử dụng phương pháp phỏng vấn này để xác định mức độ đam mê của ứng viên với vị trí mà họ đang ứng tuyển, họ càng đi sâu vào câu hỏi thì càng thể hiện mức độ khao khát và đóng góp và ngược lại.

Cũng tương tự như vậy, các câu hỏi càng sâu, liên quan đến các bối cảnh cụ thể và xem xét vấn đề từ nhiều góc nhìn khác nhau thì nó càng chứng minh mức độ phù hợp của ứng viên, những người có tư duy phản biện thực sự.

Tham gia Cộng đồng We’re Marketer của MarketingTrips (Trang tin trực tuyến về Marketing và Kinh doanh) để thảo luận các chủ đề về Marketing và Business tại: We’re Marketer

Hà Anh  | MarketingTrips   

Tư duy phản biện có thể giúp bạn phát triển khả năng lãnh đạo

Các nhà lãnh đạo thành công là những nhà tư tưởng phản biện (critical thinkers) đặc biệt. Dưới đây là 05 cách để cải thiện cách tiếp cận của bạn trong việc ra quyết định và giải quyết những vấn đề mang tính chiến lược.

Theo nhiều lời khuyên của các chuyên gia, nếu bạn muốn phát triển và mở rộng quy mô một doanh nghiệp, bạn phải phát triển và mở rộng quy mô lãnh đạo của mình. Và một trong những kỹ năng quan trọng nhất đó là tư duy phản biện.

Khi một doanh nghiệp phát triển về quy mô, thì sự phức tạp và phạm vi của các vấn đề cũng như thách thức của nó cũng tăng theo.

Nếu không có đủ các kỹ năng tư duy phản biện tốt, các nhà lãnh đạo sẽ đưa ra các quyết định kém hiệu quả và không tận dụng được các cơ hội mang tính chiến lược.

Thông thường, điều khiến doanh nghiệp không đạt được tiềm năng thực sự của nó là do sự thiếu vắng hình bóng người lãnh đạo với tầm nhìn xa và kỹ năng giải quyết vấn đề một cách hiệu quả.

Dưới đây là 05 cách để bạn hay các nhà lãnh đạo có thể để cải thiện khả năng xác định, phân tích, giải quyết vấn đề và thực hiện các chiến lược của doanh nghiệp.

1. Thu thập dữ liệu nhiều hơn và tốt hơn.

Hầu hết các nhóm kinh doanh và lãnh đạo nói chung đều cố gắng đưa ra các quyết định với các dữ liệu hạn chế và chất lượng kém. Những nhà tư tưởng phản biện giỏi bắt đầu bằng cách thu thập càng nhiều dữ liệu chất lượng cao càng tốt.

Họ không đánh giá giá trị qua những thứ bên ngoài. Họ đặt câu hỏi và tìm hiểu kỹ các dữ liệu để đảm bảo rằng họ thực sự hiểu những gì đang xảy ra.

Điều này bao gồm việc họ sẽ đào sâu phân tích cả dữ liệu có cấu trúc và không có cấu trúc cũng như cả thông tin định tính lẫn định lượng. Điều quan trọng là phải xem lịch sử và xu hướng của dữ liệu cũng như so sánh dữ liệu bạn đang xem với các tiêu chuẩn khác.

Những nhà tư tưởng giỏi không dựa vào các bản tóm tắt và số liệu trung bình; họ muốn xem nguồn dữ liệu gốc và tập trung từ những thông tin thô chưa qua xử lý.

2. Học cách tách sự thật ra khỏi suy luận.

Khi bạn đã thu thập thông tin và dữ liệu, điều quan trọng là bạn phải hiểu sự khác biệt giữa sự thật (facts) và suy luận (inference).

Thường thì các nhà lãnh đạo sẽ đưa ra giả định về những gì thực sự đúng và đối xử với nó như là một sự thật trong khi những gì họ đang thực sự giải quyết là một sự suy luận. Điều này tạo ra một nền tảng lung lay cho bất kỳ suy nghĩ và quyết định nào trong tương lai.

Suy luận là một cái gì đó bao gồm một giả định hoặc một ý kiến ​​có thể đúng hoặc có thể không đúng. Còn sự thật thì luôn luôn đúng.

Đừng nhầm lẫn giữa hai điều này.

3. Chia nhỏ mọi thứ thành những quy tắc đầu tiên.

Các quy tắc đầu tiên là những nền tảng cơ bản trong tư duy và ra quyết định. Chúng là những yếu tố cốt lõi luôn đúng trong bất kể tình huống và bối cảnh nào.

Chúng thường được tìm thấy bằng cách đặt các câu hỏi nhằm mục tiêu làm rõ vấn đề, xem xét các lựa chọn thay thế và thử nghiệm các giả định.

Khi bạn đã có một bộ các quy tắc đầu tiên tốt, bạn sẽ có những yếu tố cần thiết để bắt đầu tạo ra các lựa chọn và giải pháp mới mà bạn có thể tự tin thực hiện.

Ví dụ, quy tắc đầu tiên trong bộ môn quần vợt là một quả bóng được đánh xoáy thuận sẽ rơi nhanh hơn một quả bóng xoáy ngược. Một người chơi quần vợt giỏi sẽ biết cách sử dụng điều này trong các tình huống khác nhau để tạo ra các hiệu ứng chiến lược tốt hơn.

Bằng cách kết hợp điều này với các quy tắc khác, một nhà lãnh đạo kinh nghiệm có thể tận dụng các điểm mạnh của họ và khai thác điểm yếu của đối thủ khi tranh đấu.

4. Xây dựng các mô hình hiệu quả.

Một công cụ khác có thể rất hiệu quả cho các đội nhóm và các nhà lãnh đạo là tư duy theo mô hình hoặc sử dụng phép loại suy.

Vì những điều này hơi trừu tượng hóa và do đó nó vẫn có thể sai ở một mức độ nào đó, nhưng chúng có thể rất hữu ích để đơn giản hóa một tình huống và nhanh chóng tìm ra các phương án và chiến lược thay thế.

Ví dụ, lợi thế theo quy mô là một mô hình cho thấy giá cả thay đổi như thế nào theo khối lượng. Mặc dù một số tình huống cụ thể có thể không tuân theo mô hình một cách hoàn hảo, nhưng nó có thể giúp một doanh nghiệp tìm ra cách đạt được sự hiệu quả bằng cách tăng khối lượng trong khi vẫn giữ nguyên chi phí.

Mô hình có thể giúp bạn nhanh chóng tạo ra những insight và chiến lược, nhưng bạn cũng cần nhận thức được những giới hạn của chúng và không bị ‘ru ngủ’ trong các cảm giác an toàn sai lầm về thực tế.

5. Liên tục thách thức các giả định của bạn.

Có lẽ điều quan trọng nhất mà các nhà lãnh đạo và đội nhóm của họ nên làm đó là tạo ra những thử nghiệm và xác nhận các giả định của họ một cách nhanh chóng.

Nếu không được kiểm soát, một giả định sai lầm có thể dẫn đến tư duy kém hiệu quả và ra quyết định thiếu chính xác.

Điều này có thể tránh được bằng cách nhanh chóng bước ra thế giới thực và thử nghiệm xem liệu những gì bạn đang giả định có phù hợp với thực tế hay không.

Bằng cách phát triển các kỹ năng tư duy phản biện, bạn sẽ cải thiện khả năng ra quyết định của mình và cuối cùng là đạt được những kết quả tốt hơn và lâu dài hơn.

Và mặc dù một số bước trong số những cách làm này có thể khiến bạn mất nhiều thời gian và năng lượng, tuy nhiên chúng là những khoản đầu tư tốt và sẽ mang lại lợi nhuận cao.

Tham gia Cộng đồng We’re Marketer để thảo luận các chủ đề về Marketing và Business tại: Link

Nam Nguyen

3 cách đơn giản để cải thiện tư duy phản biện của bạn

Có quá nhiều nhà lãnh đạo doanh nghiệp không lập luận được các vấn đề cấp bách và điều đó đang gây tổn hại cho tổ chức của họ. Tin tốt cho bạn là tư duy phản biện là một hành vi có thể học được.

3 cách đơn giản để cải thiện tư duy phản biện của bạn

Trong nhiều trường hợp, các thành viên của nhóm cấp cao của doanh nghiệp không phải lúc nào cũng tốt và chu toàn, đôi khi là họ quá cẩu thả. Tuy nhiên vấn đề gốc rễ của các tổ chức này đó là: Thiếu tư duy phản biện.

Có quá nhiều các nhà lãnh đạo doanh nghiệp không có đủ lý luận trước các vấn đề cấp bách, hay dành đủ thời gian để đánh giá một chủ đề từ nhiều khía cạnh khác nhau. Kết quả là, họ đi đến các kết luận thiếu căn cứ.

Tệ hơn nữa, không ít các nhà lãnh đạo thuộc C-suite thường kết luận dựa trên các niềm tin trước đó của họ. Thiếu sự siêu nhận thức – hoặc tư duy phản biện – cũng là một động lực chính khiến mọi người trở nên quá tự tin.

Tuy nhiên, có một tin tốt cho bạn là, tư duy phản biện là kỹ năng có thể học được và dưới đây là ba điều đơn giản mà bạn có thể làm để cải thiện kỹ năng tư duy phản biện của mình:

  • Đặt câu hỏi giả định.
  • Đưa ra lý do có logic
  • Đa dạng hóa suy nghĩ.

Việc trau dồi thường xuyên ba thói quen quan trọng trong tâm trí này sẽ giúp bạn trở nên giỏi hơn ở bất cứ kỹ năng nào.

Đặt câu hỏi giả định.

Khi tôi làm việc trong một tổ chức, tôi thường bắt đầu bằng cách đặt các câu hỏi về các giả định của công ty. Có lần tôi đã đến thăm hàng chục cửa hàng của một chuỗi bán lẻ, đóng giả là một người mua sắm.

Tôi sớm phát hiện ra rằng mức thu nhập khả dụng của khách hàng thấp hơn nhiều so với thực tế mà công ty mình đã dự đoán.

Niềm tin sai lầm này đã khiến công ty định giá quá cao sản phẩm của mình. Công ty sẽ kiếm thêm được hàng triệu USD mỗi năm nếu họ bán các sản phẩm có giá thấp hơn.

Nếu bạn đang thảo luận về chiến lược dài hạn của công ty dựa trên lịch sử kinh doanh và chi phí, hãy đảm bảo bạn cần đặt những câu hỏi cơ bản về niềm tin của bạn như: Làm thế nào để bạn biết rằng hoạt động kinh doanh của mình sẽ tốt lên?

Những nghiên cứu mà công ty đã thực hiện nói gì về kỳ vọng của bạn về tương lai của thị trường? Bạn đã dành đủ thời gian để đặt mình vào đủ các hoàn cảnh khác nhau của khách hàng chưa? Bạn hiểu họ dựa trên những căn cứ logic nào?

Một cách khác để đặt câu hỏi về các giả định của bạn là xem xét các lựa chọn thay thế. Bạn có thể hỏi các câu hỏi kiểu như: Điều gì sẽ xảy ra nếu khách hàng của chúng ta thay đổi?

Điều gì sẽ xảy ra nếu các nhà cung cấp của chúng ta ngừng kinh doanh hay hợp tác?

Những loại câu hỏi này giúp bạn có được những quan điểm mới và quan trọng giúp trau dồi tư duy phân tích và phản biện của chính mình.

Đưa ra lý do có logic.

Bạn đã từng mắc sai lầm trong lập luận khi khái quát hoá quá mức hay chưa? Bạn đưa ra một kết luận bao quát dựa trên những thông tin hạn chế hoặc không đủ căn cứ.

Bạn có từng tin rằng tất cả các khách hàng đều có sở thích giống nhau về một sản phẩm nào đó? Vì vậy, bạn đã bán cùng một sản phẩm cho tất cả các nhóm khách hàng và thị trường khác nhau.

Cho dù bạn đang đưa ra các giả định như thế nào thì sớm muộn bạn cũng sẽ nhận ra rằng khách hàng ở các quốc gia hay khu vực khác nhau có thị hiếu và sở thích rất khác biệt.

Nói về tính logic, thực hành logic chính thức đã có từ thời Aristotle ít nhất 2.000 năm về trước. Trong hai thiên niên kỷ đó, logic đã chứng tỏ giá trị của nó bằng cách đưa ra những kết luận đúng đắn với những thông tin chính xác.

Vì vậy, tại tổ chức của bạn, hãy chú ý đến chuỗi logic được xây dựng trên một lập luận cụ thể. Hãy tự hỏi bản thân rằng: Lập luận của bạn có được hỗ trợ bằng bằng chứng không?

Bên cạnh đó, nhận thức được những sai lầm phổ biến đã xảy ra cũng có thể cho phép bạn suy nghĩ logic hơn.

Nếu một nhà quản lý có thể tin rằng các đại lý bán hàng của họ sẽ tăng doanh số bán hàng trong một thời điểm cụ thể nào đó – thì cho đến khi giả định đó được kiểm tra với đủ logic và bằng chứng, đừng nên vội tin giả định đó có thể xảy ra.

Tìm kiếm sự đa dạng trong suy nghĩ.

Cho dù xung quanh bạn là ai, là những người giống hay khác bạn – về tuổi tác, chính trị, tôn giáo, địa vị… – hãy cố gắng thu hút và xem xét các quan điểm khác nhau. Nó sẽ làm cho bạn trở thành một người suy nghĩ tốt hơn.

Mọi người có suy nghĩ hoặc hành động giống nhau có xu hướng tự gom nhóm lại với nhau là điều tự nhiên và dễ hiểu.

Điều này đặc biệt dễ dàng xảy ra với môi trường trực tuyến, nơi rất dễ dàng để tìm thấy một nhóm văn hóa cụ thể.

Các thuật toán truyền thông mạng xã hội cũng có thể thu hẹp tầm nhìn của chúng ta nhiều hơn nữa, khi chúng chỉ cung cấp những tin tức phù hợp với niềm tin của cá nhân chúng ta.

Đó thực sự là một vấn đề lớn. Nếu tất cả mọi người trong vòng kết nối xã hội của chúng ta đều nghĩ như chúng ta, chúng ta sẽ trở nên cứng nhắc hơn trong suy nghĩ của mình và ít có khả năng thay đổi niềm tin của mình hơn, từ đó chúng ta ít có cơ hội học hỏi hơn.

Trên thực tế, khi quan điểm của chúng ta được chia sẻ với càng nhiều người, các nghiên cứu cho thấy quan điểm của chúng ta sẽ càng trở nên phân cực hơn.

Điều quan trọng là bạn phải vượt ra ngoài hình bóng cá nhân của bạn. Bạn có thể bắt đầu với từng việc nhỏ. Nếu bạn làm việc trong lĩnh vực tài chính, hãy kết bạn với những người làm trong lĩnh vực marketing.

Nếu bạn luôn đi ăn trưa với nhân viên cấp cao, hãy cân nhắc việc tiếp xúc nhiều hơn với các nhân viên cấp dưới. Tự rèn luyện bản thân theo cách này sẽ giúp bạn thoát khỏi những lối suy nghĩ thông thường và có được những hiểu biết phong phú hơn.

Trong môi trường đội nhóm, hãy cho mọi người cơ hội đưa ra ý kiến ​​của mình một cách độc lập mà không bị ảnh hưởng bởi đội nhóm.

Mặc dù những chiến thuật đơn giản này nghe có vẻ dễ dàng, nhưng sự thật là, chúng rất ít được áp dụng trong thực tế, đặc biệt là trong thế giới kinh doanh, có quá nhiều tổ chức không dành đủ thời gian để cho các hình thức lập luận này phát triển.

Dù cho bạn là ai, đang làm gì thì việc liên tục học hỏi thêm những lối tư duy logic mới luôn là điều kiện để bản thân bạn có thể tiến xa hơn về phía trước.

Tham gia Cộng đồng We’re Marketer để thảo luận các chủ đề về Marketing và Business tại: Link

Nam Nguyen

Sáng tạo là kỹ năng tách biệt bạn khỏi robots trong tương lai

Các chuyên gia công nghệ cho rằng sáng tạo là rất quan trọng đối với những người lao động muốn bảo vệ mình khỏi bị thay thế bởi các công nghệ mới và sự tự động hóa từ robots.

Ông John Abel, phó chủ tịch mảng đám mây và đổi mới sáng tạo của Oracle cho biết là công ty này thường xuyên đào tạo lại nhân viên để thích ứng với các hệ thống mới khi hệ thống cũ đang trở nên kém hiệu quả hơn.

Oracle là một trong những tập đoàn lớn của Mỹ chuyên về các công nghệ và phần mềm kinh doanh mới nổi. Ông Abel nói:

“Tái trang bị kỹ năng là giải pháp để tồn tại và chúng ta phải hoàn thành nó”.

“Bạn cần phát huy các kỹ năng sáng tạo trong tất cả lực lượng lao động của mình, bởi vì như chúng ta đã biết với sự hiện đại hóa của công nghệ và đặc biệt là với A.I (trí tuệ nhân tạo) hay máy học (machine learning) thì bất cứ thứ gì miễn là công việc đó được xử lý bằng logic thì sẽ đều bị thay thế bằng công nghệ hoặc robots nào đó”.

“Vì vậy những gì chúng tôi yêu cầu nhân viên của mình làm là sử dụng các kỹ năng sáng tạo của họ dù cho họ đang ở độ tuổi nào tại nơi làm việc vì đó là lợi thế duy nhất.

Năm ngoái, tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) đã gọi sự sáng tạo là kỹ năng quan trọng thứ ba mà nhân viên cần có để phát triển mạnh vào năm 2020 khi tự động hóa tiếp tục xâm nhập vào các hoạt động sản xuất và kinh doanh.

Tiếp đó thì giải quyết các vấn đề phức tạp và tư duy phản biện là kỹ năng quan trọng đầu tiên và thứ hai. Abel lưu ý rằng đối với các thế hệ trước, bộ kỹ năng mà họ đạt được trong giáo dục có thể tồn tại trong toàn bộ sự nghiệp của họ – nhưng ông kêu gọi các công ty và người lao động nhận ra rằng điều này không còn đúng nữa.

“Giờ đây, kỹ năng trung bình sẽ tồn tại không quá sáu năm, vì vậy những gì bạn cần có là sự nhanh nhẹn, linh hoạt và đa dạng”, Ông nói.

“Một chút sáng tạo đó rất quan trọng đối với thế hệ tiếp theo và thực sự đối với thế hệ hiện tại. Tuổi tác là thứ mà chúng ta cần xem xét, nhưng tôi nghĩ điều chúng ta nên làm là bắt đầu xem xét các cá nhân nào đó và suy nghĩ.

Họ có thể mang lại khả năng gì cho doanh nghiệp và làm thế nào để chúng ta khiến họ trở nên sáng tạo chứ không phải là ‘máy móc’?

Ông nói thêm: “Chúng tôi không muốn họ phải trải qua một quá trình. “Những gì chúng tôi muốn họ làm là phá vỡ khuôn mẫu đó để trở nên sáng tạo và đó là những gì khách hàng của chúng tôi muốn.

Ông John Fallon, Giám đốc điều hành của Pearson – nhà xuất bản giáo dục lớn nhất thế giới cho biết: Những khả năng cách biệt nhất với tự động hóa là “những kỹ năng độc đáo của con người” như sáng tạo, thuyết phục và sự đồng cảm.

Hội nghị của LHQ về Thương mại và Phát triển (UNCTAD) định nghĩa các ngành công nghiệp sáng tạo là những ngành nghệ thuật, văn hóa, kinh doanh và công nghệ”.

Theo định nghĩa của Liên Hợp Quốc, các công việc trong nền kinh tế sáng tạo có thể bao gồm các vai trò trong xuất bản, phát triển trò chơi điện tử, quảng cáo và cả thiết kế đồ họa.

Vào tháng 1 đầu năm, một báo cáo do UNCTAD công bố cho thấy nền kinh tế sáng tạo (creative economy) toàn cầu đã tăng gấp đôi giá trị từ năm 2002 đến năm 2015 với giá trị 509 tỷ USD.

Tham gia Cộng đồng We’re Marketer để thảo luận các chủ đề về Marketing và Business tại: Link

Hà Anh | MarketingTrips

Tư duy phản biện là gì? Cách rèn luyện tư duy phản biện

Cùng tìm hiểu tư duy phản biện là gì, mục đích của tư duy phản biện, các giai đoạn phát triển chính của tư duy phản biện, những biểu hiện của tư duy phản biện, một số cách để phát triển tư duy phản biện và hơn thế nữa.

tư duy phản biện là gì
Tư duy phản biện là gì? Cách rèn luyện tư duy phản biện

Những lý thuyết về tư duy phản biện và các giai đoạn phát triển của tư duy phản biện được các nhà tâm lý học Linda Elder và Richard Paul đưa ra có thể giúp bạn đánh giá về sự tinh tế trong cách tiếp cận hiện tại và nhìn nhận lộ trình suy nghĩ của người khác trong tương lai. Để có thể hiểu sâu hơn về khái niệm cũng như hiểu được bản chất tư duy phản biện là gì, chúng ta có thể bắt đầu với các thuật ngữ nhỏ là tư duy và phản biện.

Các nội dung sẽ được MarketingTrips phân tích trong bài:

  • Tư duy phản biện là gì?
  • Tư duy là gì?
  • Phản biện là gì?
  • 6 giai đoạn phát triển chính của tư duy phản biện là gì?
  • Một số cách để phát triển tư duy phản biện.
  • FAQs – Những câu hỏi thường gặp xoay quanh chủ đề tư duy phản biện là gì?

Bên dưới là nội dung chi tiết.

Tư duy phản biện là gì?

Tư duy phản biện hay Tư duy phân tích là một quá trình tư duy biện chứng gồm phân tích và đánh giá một thông tin đã có theo các cách nhìn khác cho vấn đề đã đặt ra nhằm làm sáng tỏ và khẳng định lại tính chính xác của vấn đề.

Lập luận phản biện phải rõ ràng, logic, đầy đủ bằng chứng, tỉ mỉ và công tâm.

Dựa vào những nghiên cứu gần đây, các nhà giáo dục đã hoàn toàn tin tưởng rằng trường học nên tập trung hơn vào việc dạy học sinh tư duy phản biện. Tư duy phản biện không chỉ đơn thuần là sự tiếp nhận và duy trì thông tin thụ động.

Nói một cách dễ hiểu hơn, tư duy phản biện là quá trình tìm kiếm thông tin hay dữ liệu để lập luận từ đó phản bác lại các kết quả của một quá trình tư duy khác để xác định lại tính chính xác của thông tin được đưa ra.

Những gì một người cần làm khi áp dụng tư duy phản biện là chứng minh được các thông tin mình đưa ra là có căn cứ hoặc có liên quan mật thiết đến vấn đề đang thảo luận.

Tư duy phản biện trong tiếng Anh có nghĩa là Critical Thinking.

Tư duy là gì?

Trong tiếng Anh, người ta dùng ThinkingMindset để đề cập đến khái niệm Tư duy.

Theo định nghĩa của Wikipedia, trong lý thuyết ra quyết định và lý thuyết hệ thống nói chung, tư duy (Mindset) là một tập hợp các giả định, phương pháp hoặc quan niệm được nắm giữ bởi một hoặc nhiều người hoặc nhóm người.

Tư duy có thể được hình thành từ thế giới quan hoặc triết lý sống của một người.

Một số định nghĩa khác lại cho rằng, tư duy (Mindset) là một tập hợp bao gồm các niềm tin giúp hình thành cách con người hiểu về thế giới và bản thân. Nó ảnh hưởng đến cách bạn suy nghĩ, cảm nhận và cư xử trong bất kỳ tình huống nào.

Liên quan đến khái niệm tư duy theo góc độ Thinking, tư duy là thuật ngữ dùng để chỉ các quá trình nhận thức có ý thức (trái ngược với vô thức) của con người, quá trình này có thể xảy ra độc lập với các giác quan.

Các hình thức mô phỏng phổ biến nhất của tư duy (Thinking) là phán đoán, lập luận, hình thành khái niệm, giải quyết vấn đề và suy xét.

Tư duy là hoạt động có nhận thực trong đó con người sử dụng bộ não để hiểu về thế giới xung quanh và quyết định cách nên phản ứng với nó.

Mặc dù trong vô thức (trái ngược với có nhận thức), bộ não của chúng ta vẫn đang ‘tư duy’ hay ‘suy nghĩ’ và đây là một phần của quá trình nhận thức, nhưng đó không phải là những gì mà khái niệm ‘tư duy’ đề cập.

Một số kiểu tư duy phổ biến.

  • Tư duy phản biện.
  • Tư duy phân tích.
  • Tư duy sáng tạo.
  • Tư duy trừu tượng.
  • Tư duy cụ thể.
  • Tư duy hội tụ.
  • Tư duy phân kỳ.

Phản biện là gì?

Phản biện hay Critical là quá trình con người sử dụng các thông tin, dẫn chứng, dữ liệu, lập luận, một cách logic và có căn cứ để bảo vệ hay chứng minh cho một nhận định, ý kiến hay quan điểm nào đó.

Sự khác biệt lớn nhất giữa phản biện và tranh cãi là, trong khi với phản biện, con người sử dụng các thông tin hay dữ liệu được kiểm chứng hoặc có mối liên quan cụ thể đến vấn đề, khi tranh cãi, con người sử dụng những thông tin hoàn toàn dựa vào quan điểm cá nhân không có dẫn chứng.

6 giai đoạn phát triển chính của tư duy phản biện là gì?

Các nhà nghiên cứu đã xác định 6 cấp độ của những nhà tư duy phản biện, từ những người có chiều sâu và nỗ lực thấp hơn đến những bậc thầy về tư duy tiên tiến, những người luôn đi trước những người khác.

tư duy phản biện là gì
Tư duy phản biện là gì? 6 giai đoạn phát triển của tư duy phản biện

Giai đoạn 01: Nhà tư duy không có tính phản ánh – Unreflective Thinker.

Nhà tư duy phản biện không có tính phản ánh là gì?

Cấp độ đầu tiên của tư duy phản biện là những nhà tư duy không có tính phản ánh. Đây là những người không phản ánh về tư duy và ảnh hưởng của nó đến cuộc sống của họ.

Như vậy, họ hình thành ý kiến ​​và đưa ra quyết định dựa trên định kiến ​​và quan niệm sai lầm trong khi suy nghĩ hay tư duy của họ không được cải thiện theo thời gian.

Những người tư duy thiếu tính phản ánh thiếu những kỹ năng quan trọng điều sẽ cho phép họ phân tích quá trình suy nghĩ của họ. Họ cũng không áp dụng các tiêu chuẩn như tính chính xác, phù hợp và logic theo một cách nhất quán.

Giai đoạn 02: Nhà tư duy đầy thách thức – The Challenged Thinker.

Nhà tư duy phản biện đầy thách thức là gì?

Nhà tư duy ở cấp độ kế tiếp này có nhận thức về tầm quan trọng của tư duy đối với sự tồn tại của họ và biết rằng sự thiếu sót trong tư duy có thể mang lại những vấn đề lớn.

Như các nhà tâm lý học giải thích, để giải quyết một vấn đề, trước tiên bạn phải thừa nhận bạn có một vấn đề.

Những người ở giai đoạn trí tuệ này bắt đầu hiểu rằng “tư duy chất lượng cao đòi hỏi phải tư duy phản xạ có chủ ý về tư duy” và có thể thừa nhận rằng các quá trình về tinh thần của chính họ có thể có nhiều sai sót. Họ có thể không thể xác định tất cả các sai sót.

Các nhà nghiên cứu giải thích, khó khăn thực sự đối với các nhà tư duy thuộc loại này là họ “không tin rằng suy nghĩ của họ tốt hơn thực tế, điều này khiến họ rất khó để nhận ra các vấn đề vốn có với các tư duy nghèo nàn”.

Giai đoạn 03: Nhà tư duy mới – The Beginning Thinker.

Nhà tư duy phản biện mới là gì?

Những nhà tư duy phản biện mới có thể vượt xa sự khiêm tốn của trí tuệ non trẻ và chủ động tìm cách kiểm soát suy nghĩ của họ trên các lĩnh vực khác nhau của cuộc sống.

Họ biết rằng suy nghĩ của chính họ có thể có những điểm mù và các vấn đề khác và thực hiện các bước để giải quyết những vấn đề đó, nhưng trong một khả năng hạn chế.

Những nhà tư duy mới bắt đầu đặt nhiều giá trị hơn trong lý trí, trở nên tự nhận thức trong suy nghĩ của họ. Họ cũng có thể bắt đầu xem xét các khái niệm và thành kiến ​​trong ý tưởng của họ.

Ngoài ra, những nhà tư duy này cũng phát triển các tiêu chuẩn nội tại cao hơn về sự rõ ràng, chính xác và logic, họ nhận ra rằng bản ngã của họ đóng vai trò chính trong các quyết định của họ.

Giai đoạn 04: Nhà tư duy thực hành – The Practicing Thinker.

Nhà tư duy phản biện thực hành là gì?

Những nhà tư duy phản biện thực hành có nhiều kinh nghiệm hơn này không chỉ đánh giá cao sự thiếu sót của chính họ, mà còn có kỹ năng để đối phó với chúng.

Một người có tư duy ở cấp độ này sẽ thực hành thói quen suy nghĩ tốt hơn và sẽ phân tích các quá trình tinh thần của họ một cách thường xuyên.

Mặc dù họ có thể thể hiện điểm mạnh và điểm yếu (SWOT bản thân) của tâm trí mình, nhưng theo cách tiêu cực, những nhà tư duy thực hành có thể vẫn chưa có một cách có hệ thống để hiểu sâu hơn về suy nghĩ của họ và có thể trở thành ‘con mồi’ cho lý luận tự nhiên và tự lừa dối.

Làm thế nào để bạn có thể đến được giai đoạn này? Một đặc điểm quan trọng để đạt được, theo các nhà tâm lý học, là “sự kiên trì đầy trí tuệ“.

Giai đoạn 05: Nhà tư duy cấp tiến – The Advanced Thinker.

Nhà tư duy phản biện cấp tiến là gì?

‘Người ta thường không đến được giai đoạn này cho đến khi học đại học và hơn thế nữa’, theo ước tính của các nhà khoa học.

Những nhà tư tưởng cấp cao hơn này sẽ có những thói quen mạnh mẽ cho phép họ phân tích suy nghĩ của họ với cái nhìn sâu sắc về các lĩnh vực khác nhau của cuộc sống.

Họ sẽ có đầu óc công bằng và có thể phát hiện ra các khía cạnh định kiến ​​theo quan điểm của người khác và sự hiểu biết của chính họ.

Mặc dù họ có khả năng xử lý tốt vai trò của cái tôi trong luồng ý tưởng, nhưng những người suy nghĩ như vậy vẫn có thể không nắm bắt được tất cả những ảnh hưởng ảnh hưởng đến tâm lý của họ.

Nhà tư tưởng tiên tiến thoải mái với việc tự phê bình và làm như vậy một cách có hệ thống, tìm cách cải thiện. Trong số những đặc điểm chính cần có ở cấp độ này là “hiểu biết trí tuệ” để phát triển thói quen suy nghĩ mới.

Chính trực trí tuệ” để “nhận ra những lĩnh vực không nhất quán và mâu thuẫn trong cuộc sống của một người, “đồng cảm trí tuệ “để đặt mình vào vị trí của người khác để thực sự hiểu họ và “lòng can đảm trí tuệ” để đối đầu với những ý tưởng và niềm tin mà họ không nhất thiết phải tin tưởng và có những cảm xúc tiêu cực đối chúng.

Giai đoạn 06: Nhà tư duy bậc thầy – The Master Thinker.

Nhà tư duy phản biện bậc thầy là gì?

Đây là những người siêu tư duy, người hoàn toàn kiểm soát cách họ xử lý thông tin và đưa ra quyết định.

Những người như vậy liên tục tìm cách cải thiện kỹ năng tư duy của họ, và thông qua kinh nghiệm “thường xuyên nâng cao suy nghĩ của họ lên mức độ nhận thức có ý thức”.

Một nhà tư duy bậc thầy đạt được những hiểu biết sâu sắc về các cấp độ tinh thần sâu sắc, cam kết mạnh mẽ để công bằng và giành quyền kiểm soát đối với chủ nghĩa tự chủ của chính họ.

Một nhà tư tưởng cấp cao như vậy cũng thể hiện kiến thức và hiểu biết thực tế vượt trội, luôn kiểm tra lại các giả định của họ về các điểm yếu, logic và sự sai lệch.

Và, tất nhiên, một nhà tư tưởng bậc thầy sẽ không buồn khi phải đối mặt với những rắc rối và dành một lượng thời gian đáng kể để phân tích các phản ứng của chính họ.

Vậy làm thế nào để bạn trở thành một nhà tư duy bậc thầy? Các nhà tâm lý học nghĩ rằng hầu hết các sinh viên sẽ không bao giờ đạt được điều đó.

Nhưng nếu bạn thực hành những đặc điểm trí tuệ tốt nhất có thể đưa bạn đến vị trí đó khi “những người có ý thức tốt luôn tìm kiếm những nhà tư duy bậc thầy, vì họ nhận ra và coi trọng khả năng của những nhà tư duy bậc thầy trong việc tư duy thông qua những vấn đề phức tạp bằng sự phán xét và thấu hiểu.”

Một số cách để rèn luyện tư duy phản biện.

  • Đặt câu hỏi giả định.
  • Đưa ra lý do có logic.
  • Tìm kiếm sự đa dạng trong suy nghĩ.

FAQs – Những câu hỏi thường gặp xoay quanh chủ để tư duy phản biện là gì?

FAQs - Những câu hỏi thường gặp xoay quanh chủ để tư duy phản biện là gì?
FAQs – Những câu hỏi thường gặp xoay quanh chủ để tư duy phản biện là gì?
  • Tư duy phản biện trong tiếng Anh có nghĩa là gì?

Là Critical Thinking hoặc Analytics Thinking, khái niệm đề cập đến quá trình tư duy biện chứng gồm phân tích và đánh giá một thông tin đã có theo các cách nhìn khác cho vấn đề đã đặt ra nhằm làm sáng tỏ và khẳng định lại tính chính xác của vấn đề.

  • Lợi thế của tư duy phản biện là gì?

Một trong những lợi thế lớn nhất của những người có tư duy phản biện là khả năng phân tích và nhìn nhận vấn đề một cách sâu sắc, logic. Họ cũng là người có khả năng tự nhận biết cao về bản thân nên từ đó dễ thăng tiến hơn.

Kết luận.

Như đã phân tích, tư duy phản biện vốn không phải là kỹ năng hay tố chất sẵn có trong một con người cụ thể, chúng được hình thành và phát triển cùng với khả năng nhận thức có chủ đích của con người.

Khi hiểu được bản chất thưc sự của tư duy phản biện là gì cũng như các giai đoạn phát triển của nó, bạn sẽ dần xây dựng và phát triển lên các cấp độ tư duy cấp tiến hơn.

Tham gia Cộng đồng We’re Marketer để thảo luận các chủ đề về Marketing và Business tại: Link

Hà Anh | MarketingTrips