Tiki đuối sức trong cuộc đua thương mại điện tử, thua lỗ triền miên

Tiki công bố doanh thu hàng năm giảm trong năm tài chính gần nhất (kết thúc vào tháng 3/2022). Tuy nhiên, các số liệu của năm tài chính 2021 chưa được kiểm toán do dựa trên hồ sơ pháp lý của Tiki Global Pte. Ltd. trụ sở Singapore, đơn vị thành lập vào tháng 5/2021 và sở hữu hơn 90% cổ phần của công ty tại Việt Nam.

Mảng tăng trưởng nhanh nhất là quảng cáo – tăng 131%. Tuy nhiên, mảng này chỉ chiếm 2% tổng doanh thu của công ty. Tựu chung, tổng doanh thu của Tiki giảm 7%, chi phí bán hàng chỉ giảm 1%, dẫn đến tỷ suất lợi nhuận gộp giảm từ -9% xuống -16%.

Hậu cần là phân khúc lớn nhất và vượt trội so với chỉ số doanh thu chung khi tăng 7% so với cùng kỳ năm ngoái. Công ty cung cấp dịch vụ giao hàng nhanh ngay từ những ngày đầu, học theo bước đi thành công của Amazon. Tiki cũng tích cực đầu tư vào các cơ sở hậu cần nội bộ. Ngược lại, hoa hồng từ nền tảng giảm 37%.

Về khía cạnh chi phí, ngoài kinh doanh, khoản chi lớn nhất là bán hàng – marketing, hoạt động chung và quản lý hành chính. Các mảng này tăng lần lượt 20%, 30% so với cùng kỳ năm trước, dù doanh thu giảm.

Tiki ra đời vào năm 2010 do Trần Ngọc Thái Sơn sáng lập. Startup (công ty khởi nghiệp) lấy cảm hứng từ Amazon của Jeff Bezos. Startup sử dụng mô hình B2C (Business To Consumer) và C2C (Customer to customer), chia tổng doanh thu thành hai phần: bán hàng hóa và cung cấp dịch vụ. Trong đó, phần “bán hàng hóa” chiếm phần lớn doanh thu (88%) trong năm tài chính 2022.

Trong những năm gần đây, công ty đã đa dạng hóa dịch vụ dù công ty phủ nhận việc đang cố gắng trở thành siêu ứng dụng.

Ông Trần Ngọc Thái Sơn từng chia sẻ với trang Tech in Asia, Tiki giống như “một hệ thống cơ sở hạ tầng mở”, nơi các công ty khởi nghiệp có thể xây dựng “bất cứ thứ gì họ cho là hữu ích với cộng đồng khách hàng và thương nhân sôi động của chúng tôi”.

Bên cạnh đó, Tiki sớm đặt cược vào việc mua trước, trả sau. Vào tháng 7/2022, đơn vị khai thác HomeCredit, chuyên cho vay trả góp để ra mắt Home Paylater.

Điều này được tích hợp trực tiếp trên nền tảng, giúp khách hàng có thể sử dụng các gói trả góp khác nhau với lãi suất thấp đến 0%. Sau đó, đơn vị cũng hợp tác trong dịch vụ “mua trước, trả sau” với Lotte Financial Việt Nam.

Tiki là một trong những công ty Web2 đầu tiên tại Việt Nam mạo hiểm với blockchain. Tháng 4/2022, công ty tung ra chương trình phần thưởng trên nền tảng blockchain nhằm khuyến khích khách hàng mua hàng và cho phép kiếm lời tài chính từ điểm thưởng.

Tuy nhiên, công ty chưa công bố sáng kiến này đã góp phần thúc đẩy doanh số bán hàng như thế nào.

Thời điểm này, công ty chưa công bố bất kỳ đợt sa thải nào. Trong khi đó, Shopee đã thực hiện một số biện pháp cắt giảm nhân sự tại Việt Nam. Tính đến tháng 3/2022, Tiki có khoảng 187 triệu USD và các khoản tương đường trên bảng cân đối kế toán.

Con số này bao gồm số tiền thu được từ đợt gây quỹ khổng lồ trị giá 258 triệu USD vào tháng 11/2021. Tuy nhiên, con số này không phản ánh khoản đầu tư 90 triệu USD của Tập đoàn tài chính Shinhan (Hàn Quốc) vào tháng 5/2022.

Nếu tính cả 90 triệu USD và giả định dòng tiền từ hoạt động kinh doanh là 100 triệu USD, công ty có thể có gần ba năm hoạt động trước khi cần thêm tài chính. Điều này cũng cho thấy việc niêm yết công khai có thể diễn ra vào năm 2024 hoặc đầu năm 2025, điều công ty đã đề cập trước đó và gọi là ngày mục tiêu.

Tuy nhiên, công ty có thể gặp nhiều khó khăn để duy trì sức cạnh tranh trên sân nhà trong khoảng thời gian sắp tới. Thị trường Việt Nam có nhiều đối thủ như Shopee, Lazada và mới đây là TikTok Shop – nhánh thương mại điện tử của ứng dụng video ngắn TikTok.

Theo báo cáo của Tech in Asia vào năm 2022, Việt Nam nằm trong số 10 quốc gia có lượng người dùng TikTok tích cực nhất. Ứng dụng này cũng xếp trên Tiki về lượt tải xuống trong danh mục mua sắm tại Việt Nam.

Theo data.ai, tính đến ngày 10/1, top 5 ứng dụng mua sắm có lượt tải về cao nhất Việt Nam (iOS và Google Play) lần lượt là: Shopee, Lazada, Shein, TikTok Seller và Tiki.

Thiên Minh (Theo Tech in Asia)