Coca-Cola Việt Nam là một trong những doanh nghiệp FDI bị yêu cầu giảm lỗ 762 tỷ sau thanh tra thuế. Tuy nhiên, sau nhiều năm vụ việc vẫn đang trong quá trình khiếu kiện tại tòa.
“Coca-Cola Việt Nam là một trường hợp điển hình về xử lý hành vi chuyển giá để trốn thuế của doanh nghiệp FDI thông qua hoạt động thanh tra, kiểm tra của cơ quan thuế”, Cục Thuế (Bộ Tài chính) chia sẻ thông tin sau loạt bài của báo VietNamNet.
Giảm lỗ hơn 762 tỷ đồng sau khi thanh tra Coca-Coca Việt Nam
Trao đổi với báo VietNamNet, đại diện Cục Thuế cho hay: Trong giai đoạn 2007-2015, Coca-Cola Việt Nam có phát sinh giao dịch với các bên liên kết về mua nguyên liệu, gồm hương liệu, chất cô đặc, mua bán tài sản cố định, nhận dịch vụ, vay vốn, mua bán hàng hóa là các sản phẩm nước giải khát mang thương hiệu của Tập đoàn Coca-Cola.
Coca-Cola Việt Nam mua hương liệu, chất cô đặc từ các bên liên kết để sản xuất ra các sản phẩm nước giải khát hoàn chỉnh để bán, phân phối, tiếp thị tại thị trường Việt Nam dưới thương hiệu của Tập đoàn Coca-Cola hoặc thương hiệu cấp phép của Tập đoàn Coca-Cola.
“Công thức sản xuất hương liệu, chất cô đặc là bí quyết sản xuất độc quyền của Tập đoàn Coca-Cola. Coca-Cola Việt Nam chỉ sử dụng hương liệu, chất cô đặc pha chế cùng với đường, chất tạo ngọt, nước và khí CO2 và thực hiện đóng chai đóng lon để tạo ra các sản phẩm nước giải khát hoàn chỉnh, hoặc tạo ra nước giải khát bán tại chỗ trong các máy bán hàng đặt tại các nhà hàng, quán ăn nhanh, rạp chiếu phim”, Cục Thuế thông tin.
Phần lớn các sản phẩm nước giải khát hoàn chỉnh do Coca-Cola Việt Nam sản xuất được bán cho các khách hàng độc lập tại thị trường Việt Nam dưới các kênh bán hàng là nhà phân phối, siêu thị, nhà hàng, rạp chiếu phim.
“Coca-Cola Việt Nam đã kê khai, nộp các tờ khai giao dịch liên kết và lập hồ sơ xác định giá thị trường cho các năm tài chính từ 2007 đến 2015. Số liệu Coca-Cola Việt Nam kê khai phản ánh thua lỗ và chuyển lỗ phát sinh giai đoạn trước, dẫn đến năm 2015 mới bắt đầu nộp thuế thu nhập doanh nghiệp”, Cục Thuế cho biết.
Phương pháp xác định giá mà công ty này áp dụng là phương thức so sánh lợi nhuận. Kết quả phân tích so sánh tại hồ sơ xác định giá thị trường với các đối tượng được chính Coca-Cola Việt Nam lựa chọn cho thấy, trong 5 năm (2007-2012), kết quả kinh doanh của Coca-Cola Việt Nam nằm dưới biên độ giá thị trường chuẩn được hình thành từ các đối tượng so sánh độc lập do chính Coca-Cola Việt Nam tự lựa chọn.
Đáng lưu ý, theo Cục Thuế, Coca-Cola Việt Nam không thực hiện điều chỉnh kết quả kinh doanh của các năm có kết quả nằm dưới biên độ giá thị trường.
Từ đó, đoàn thanh tra xác định Coca-Cola Việt Nam thuộc trường hợp ấn định giá giao dịch liên kết. Qua đó làm tăng lợi nhuận tính thuế của doanh nghiệp này của 3 năm 2007, 2011 và 2012 tổng cộng gần 362 tỷ đồng, đồng thời giảm số lỗ phát sinh trong niên độ thanh tra hơn 762 tỷ đồng.
Tuy nhiên, Cục Thuế cũng thừa nhận rằng việc xử lý đối với hành vi chuyển giá của doanh nghiệp FDI phức tạp, khó khăn và hay xảy ra khiếu kiện.
“Coca-Cola Việt Nam không đồng ý với biên bản thanh tra và hiện cơ quan thuế vẫn đang tiếp tục trong quá trình giải quyết khiếu nại tại các cấp và giải quyết khiếu kiện tại tòa án”, nguồn tin từ Cục Thuế cho hay.
Nhiều trở ngại khi xử lý hành vi chuyển giá
Theo Cục Thuế, việc chuyển giá để tránh thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) xảy ra ở nhiều quốc gia, kể cả các quốc gia có trình độ kinh tế phát triển.
Các doanh nghiệp có thể thực hiện hành vi này là do sự khác biệt về chính sách ưu đãi thuế hoặc thuế suất thuế TNDN của mỗi quốc gia.
Chính sách thuế tối thiểu toàn cầu được các nước nghiên cứu áp dụng nhằm ngăn chặn việc ưu đãi quá mức cho một địa bàn, một quốc gia hay vùng lãnh thổ, sẽ hạn chế tình trạng chuyển giá.
Song cơ quan này thừa nhận hành vi chuyển giá tránh thuế của các doanh nghiệp FDI ngày càng tinh vi, phức tạp, vẫn đang là thách thức chung của cơ quan thuế ở rất nhiều quốc gia.
Thực tế tại Việt Nam, công chức làm thanh tra giao dịch liên kết vẫn còn thiếu cả về số lượng và kinh nghiệm, kỹ năng đấu tranh với các doanh nghiệp có hành vi vi phạm. Trong khi các doanh nghiệp FDI có giao dịch liên kết thường là tập đoàn đa quốc gia với đội ngũ kế toán tài chính dày dặn kinh nghiệm, được các công ty kiểm toán hỗ trợ tư vấn tài chính kế toán để tránh thuế mà không vi phạm pháp luật.
Một trong những khó khăn lớn nhất hiện nay đối với cơ quan thuế là không có nhiều nguồn thông tin dữ liệu đảm bảo tin cậy về các giao dịch xuyên biên giới, thông tin tài chính của các công ty mẹ, công ty liên kết tại nước ngoài để xem xét các giao dịch liên quan với doanh nghiệp FDI tại Việt Nam.
“Thanh tra, kiểm tra thuế đối với hoạt động chuyển giá là hoạt động rất phức tạp, tốn nhiều thời gian và nguồn lực để thu thập lượng lớn thông tin, dữ liệu sổ sách kế toán rồi phân tích, so sánh. Thế nhưng thời gian thanh tra lại bị giới hạn theo Luật Thanh tra. Đây là trở ngại đối với công chức thuế khi thực hiện thanh tra”, đại diện Cục Thuế chia sẻ thêm.
Doanh nghiệp FDI sẽ khó chuyển giá để tránh thuế
Cũng theo Cục Thuế, nhiều quốc gia trong đó có Việt Nam đã tham gia trụ cột 2 về thuế tối thiểu toàn cầu nhằm ngăn chặn cuộc đua xuống đáy về ưu đãi thuế, giúp hạn chế các tập đoàn đa quốc gia lợi dụng sự khác biệt thuế suất qua ưu đãi để dịch chuyển lợi nhuận.
“Sắp tới, khi Nghị định quy định chi tiết một số điều của Nghị quyết 107/2023/QH15 về việc áp dụng thuế TNDN bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu được ban hành và có hiệu lực thi hành, doanh nghiệp FDI sẽ khó có thể sử dụng chính sách giá nội bộ tập đoàn (chuyển giá) để dàn xếp giao dịch giữa các bên liên kết nhằm tránh thuế TNDN”, đại diện Cục Thuế nhận định.
Thời gian tới, để ngăn ngừa, hạn chế tình trạng chuyển giá, tránh thuế của các doanh nghiệp, ngành thuế sẽ tiếp tục triển khai đồng bộ nhiều giải pháp.
Đáng chú ý là, cử cán bộ công tác trong lĩnh vực quản lý thuế đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tham gia các diễn đàn trao đổi kinh nghiệm quốc tế do OECD (Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế), JICA (Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản), ADB (Ngân hàng Phát triển châu Á)… tổ chức;
Nghiên cứu, thu thập kinh nghiệm quốc tế, tổng hợp vướng mắc thực tế so với quy định hiện hành để có kiến nghị hoàn thiện thể chế chính sách quản lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết phù hợp với thực tiễn Việt Nam và tình hình mới;
Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra đối với các doanh nghiệp có rủi ro cao về giao dịch liên kết để ngăn ngừa xử lý đối với hành vi chuyển giá tránh thuế;
Tăng cường phối hợp với các bộ, ngành, địa phương thu thập thông tin về các loại giao dịch, đầu tư, ưu đãi… qua đó nâng cao hiệu quả quản lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết.
